Agatha Christie was de grand dame van het mysterie. Als je echter denkt dat haar mysteries te weinig plottwisten hebben, zit je er faliekant naast. Knusse whodunits houden de moord buiten beeld en zetten de aanwijzingen op de voorgrond. Ze nodigen de lezer uit om samen met een amateur-speurder, bijvoorbeeld Miss Marple, de moordenaar te vinden vóór de laatste pagina.
Als je er zelf eentje wil schrijven, volgen hier een paar tips om een arglistig en knus mysterie te verzinnen en op te pennen.
1. Dompel jezelf onder in voorkennis
Maak gebruik van de expertise van je hoofdpersoon. Knusse mysteries hebben vaak een thema, zoals handwerken, cryptogrammen of bierbrouwen. Vaak speelt die kennis mee om de moordenaar te ontmaskeren. In de Tv-serie “Murder, She Wrote” is hoofdpersoon Jessica Fletcher een schrijfster van misdaadromans bijvoorbeeld. Dat helpt haar bij het oplossen van “echte” misdaden.
2. Lieg er lustig op los
In het leven hoop je alleen eerlijke mensen te ontmoeten. Voel je in fictie vrij om personages te introduceren die halve waarheden spreken of ronduit liegen. Personages mogen niet zeggen wat ze bedoelen, of menen wat ze zeggen. Deze tip sluit aan bij de geheimzinnige geschiedenissen die ik in punt 3 benoem.
3. Spin een web van verdachten
Veel knusse mysteries spelen in kleine, schilderachtige stadjes, bijvoorbeeld de “Midsomer Murders” serie met John Barnaby. Dergelijke met elkaar verweven stadjes zijn ideaal om te bevolken met verdachten omdat hun inwoners vaak ingewikkelde, langlopende geheimen en conflicten hebben. Zonder knusse mysteries in stedelijke gebieden te willen uitsluiten natuurlijk.
4. Ga vissen
Zorg ervoor dat je veel afleidingsmanoeuvres toevoegt aan je mysterie. Omleidingen bemoeilijken het spoor omdat je de feitelijke moordenaar verhuld. Dit kunnen verbale (regelrechte leugens), fysieke (irrelevante aanwijzingen) of zelfs emotioneel zijn (triggers om de gevoelens van de speurder of de lezer te beïnvloeden).
5. Strooi een spoor van broodkruimels
Wat is een mysterie zonder veel aanwijzingen? Deze kunnen in vele vormen voorkomen. Eén manier om met hints te spelen, is door hun aanwezigheid. Je kunt voorwerpen in het volle zicht plaatsen, maar aantrekkelijk camoufleren, zoals een cruciale brief tussen de andere post. Je kunt aanwijzingen, afleidingen en hints ook door elkaar gooien, bijvoorbeeld door een essentiële aanwijzing in een stapel bezittingen te verstoppen. Aan de andere kant heb je de methode om de afwezigheid van iets belangrijks te benadrukken. Een cruciaal item dat op de plaats van een misdrijf zou moeten zijn, is er bijvoorbeeld niet.
Als al het andere niet lukt, ga je gang en gooi er nog een lijk in. Maar zorg ervoor dat je het geloofwaardig houdt en als plottwist gebruikt. Veel succes met knus en arglistig schrijven.