Hoe maak je een karakterprofiel?

Harry Potter. Ebenezer Scrooge. Jane Eyre. Lisbeth Salander. Luke Skywalker.

Waar denk je aan als je die namen leest? Misschien herinner je je het gevoel dat je had toen je ze voor het eerst op de pagina tegenkwam.

Ongeacht hun individuele verhalen hebben ze één ding gemeen: ze zijn onvergetelijk. Of je ze nu leuk vond of niet, nadat je die roman uit had, of de aftiteling over het scherm rolde, praatte je er over.

Waarom zijn deze personages onvergetelijk? Omdat ze niet alleen helden of schurken zijn, maar ook herkenbaar zijn.

Ook al vecht Luke Skywalker tegen wezens in de ruimte, hij gedraagt zich als een echt persoon. Hij voelt emoties die wij voelen, maakt fouten zoals wij dat doen en slaagt op de manier waarop we hopen.

Het maakt niet uit in welk sterrenstelsel je personage leeft, je lezer moet een beetje van zichzelf in hem zien. Als dat gemakkelijk klinkt, het is dat niet. Het kost tijd.

Deze blog is een eerste aanzet voor het opbouwen van gedenkwaardige en onvergetelijke personages. In de Masterclass Schrijven 2.0 gaan we er diep op in.

Ben je er klaar voor? Gas op de aardbei dan maar!

Een onvergetelijke Held

Maak een lijst van je vijf favoriete boeken. Ik wed dat ze één belangrijk ding gemeen hebben: een onvergetelijke held.

Ongeacht het genre, je personages moeten zich gedragen als echte mensen in levensechte situaties. Ze maken fouten, hebben spijt en groeien emotioneel of spiritueel tijdens het verhaal. Faal erin, en lezers merken dat.

Sommige meesterschrijvers laten dit er gemakkelijk uitzien, maar het is een vaardigheid die tijd kost om te verfijnen.

Als een Pantser (iemand die een verhaal uit zijn broekzak (pants) vist als een ontdekkingsproces), volg ik de gewoonte van Stephen King om ‘interessante personages in moeilijke situaties te plaatsen en te schrijven om erachter te komen wat er gebeurt’.

Wat leuk is aan het schrijven als een Pantser, is dat het personage je vaak verrast en je moet husselen om het te laten werken. Vaak zul je denken, zoals ik vaak doe, “Aah, dus daarom is hij zoals hij is”.

Maar als je een beginnende schrijver bent, of als je jezelf classificeert als een Planner in plaats van een Pantser, maak je misschien liever een karakterprofiel voordat je begint met het schrijven van je roman.

Als jij liever zo werkt, laat me je dan door de verschillende elementen van een karakterprofiel leiden en welke vragen je moet beantwoorden.

Wat is een karakterprofiel?

Een karakterprofiel is een diepgaande levensgeschiedenis van een fictief personage.

Schrijftrainers die voorstander zijn van het bouwen van karakterprofielen, adviseren natuurlijk dat je protagonist, antagonist en elk van de belangrijkste karakters met een sleutelrol in je verhaal hun eigen afzonderlijke profiel krijgen.

Veel grote romanschrijvers zweren erbij hen en denken er niet aan om op een andere manier een personage te ontwikkelen. Karakterprofielen kunnen je helpen:

• Sneller te schrijven, want je hoeft niet telkens opnieuw te beginnen
• Continuïteit te behouden
• Plotwendingen toe te voegen
• Karakters beter uit te schrijven
• Sterkere relaties tussen personages op te bouwen

Hoe gedetailleerder het karakterprofiel, hoe meer je karaktermotivaties kunt ontwikkelen. Een personage dat als kind werd gepest, kan opgroeien tot een beroepscrimineel. Of juist het tegenovergestelde, iemand die empathisch is voor en medeleven heeft met de rechteloze.

Sommige schrijvers graven diep genoeg om elk karakterprofiel zijn eigen korte verhaal te geven. Sommigen voegen de favoriete quote, hobby, eigenaardigheden, favoriete gerechten, angsten en jeugdherinneringen van het personage toe.

Maar pas op: dump niet elk detail in je verhaal.

Een karakterprofiel is een achtergrondverhaal dat is geschreven om de lezer dieper te informeren over personages. Het helpt je om ze goed te leren kennen en om aan je lezers te kunnen onthullen wat hun belangrijkste drijfveren zijn in het belang van het verhaal.

Zorg er wel voor dat lezers ook dingen zelf kunnen afleiden, waardoor ze een rol krijgen in de leeservaring. Vermijd het voeren van elk detail. Laat het theater van hun geest de lege plekken opvullen.

Maak in vijf stappen een karakterprofiel

Bepaal de volgende zaken met zo veel of zo weinig details als je denkt nodig te hebben om je personages te leren kennen. In wezen wil je een interview afnemen met je fictieve personage.

Je merkt misschien dat je een hybride bent van een Planner en een Pantser (zoals ik). Dit betekent dat je de veiligheid van een outline nodig hebt, maar je geniet ook van de vrijheid om je verhaal en je personages je te laten brengen waar ze willen.

Het is jouw verhaal. Veel plezier bij het ontwikkelen van elk personage. Geniet van het proces – je weet nooit waar ze je naartoe brengen!

1. Bepaal de rol van het personage

Begin met te beslissen welke rol je personage speelt. Misschien heb je er meer dan één op je lijst staan. Probeer dan karakters te combineren om het voor je lezer makkelijk te maken ze te identificeren en te volgen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Protagonist: de hoofdpersoon of held
• Antagonist: de schurk
• Mentor of vertrouweling
• Bijfiguren

2. Bepaal de basis

Vraag je personages wie ze vandaag zijn – de goede, de slechte of de lelijke. Onthoud dat ze echt en herkenbaar moeten aanvoelen, niet perfect. Niet alleen bestaat perfect niet, het is ook saai. Wees creatief. Je lezers zullen je dankbaar zijn.

• Voor- en achternaam en bijnaam? Waar kwam die vandaan?
• Leeftijd
• Huidige woonplaats en werk plus inkomen
• Vaardigheden, talenten en hobby’s
• Korte termijn doelen en lange termijn doelen
• Gewoontes, beste en slechtste eigenschappen
• Favoriete boek, film en bezit
• Grootste passie
• Lievelingseten
• Beste vriendin of vriend
• Ergste vijand

3. Bepaal fysieke kenmerken

Hoe ziet je personage eruit en hoe klinkt hij of zij? Dit is grotendeels voor je eigen informatie. Het voorkomt dat je Held groeit in je verhaal en zijn / haar fysieke beschrijving meegroeit. Bijvoorbeeld 1.60 in het begin van je verhaal en 2.00 meter aan het eind.

Voorbij zijn de dagen dat romans zelfs de hoofdpersoon zo gedetailleerd beschrijven. Behalve wat betreft de kenmerken die van invloed zijn op het verhaal, waarom zou je elke lezer niet de persoon laten zien zoals hij of zij kiest?

• Lengte, gewicht, lichaamsbouw en mate van fitheid
• Kleur en stijl van haar en ogen
• Bril of lenzen?
• Etniciteit en andere onderscheidende kenmerken zoals moedervlekken, littekens of tatoeages)
• Eigenaardigheden, allergieën, handicaps en beperkingen
• Algehele uitstraling en stijl

4. Emotionele gelaagdheid en karakter

Het is gemakkelijk om het uiterlijk van een personage te beschrijven, maar wat je personage denkt en voelt, is wat hem echt drijft. Waaruit bestaat zijn of haar emotionele make-up?

• Persoonlijkheid
• Introvert of extravert?
• Spiritueel en politiek wereldbeeld
• Sterke en zwakke punten
• Manieren, tics en motivaties
• Angsten en geheimen
• Interne strijd en diepste verlangen
• Wat maakt hem of haar blij?
• Als hij of zij iets zou kunnen doen of zijn, wat zou dat dan zijn?

5. Creëer een verleden

Wie we zijn, wordt gevormd door onze familieachtergrond en ervaringen. Leer het verhaal van je personage kennen en je zult waarschijnlijk leren wat hen motiveert om elke ochtend uit bed te komen.

• Geboortedatum en -plaats
• Accent?
• Familie en / of gezin (beschrijf de onderlinge relaties)
• Jeugd, opleiding en eerste baan
• Prestaties en mislukkingen

6. Hoe is dit karakterprofiel bij het verhaal betrokken?

Graaf dieper. Sluit af met deze vragen:

• Wat wil je karakter? (een romanwaardig doel of uitdaging)
• Welke behoeften of verlangens heeft hij / zij?
• Wie of wat staat in de weg?
• Wat gaat hij of zij eraan doen?
• Welke offers moet je personage brengen?
• Wat gebeurt er als hij faalt? (de inzet moet zwaar genoeg zijn om een hele roman te dragen)
• Welke fundamentele veranderingen gaat je karakter in de loop van het verhaal doormaken?
• Welke heroïsche kwaliteiten moeten naar voren komen om je hoofdpersoon te laten slagen?

Tijd om te beginnen met je eerste karakterprofiel

Klaar om een karakterprofiel voor je hoofdpersonage aan te maken? Voel je vrij om je eigen personagevragenlijst te maken.

Je zou je eerste personage kunnen baseren op een van je beste vrienden, een eigenzinnig familielid of een volwassene die je je herinnert uit je kindertijd – misschien een combinatie van alle drie!

Ongeacht naar wie je hem modelleert, ontwikkel een personage dat echt aanvoelt, en hij zou onvergetelijk kunnen worden. In de Masterclass Schrijven 2.0 leer je nog veel meer over personages en het ontwikkelen van karakters.

Laatste update 9 May 2022 door Edwin