Om je lezer het gevoel te geven dat hij je boek niet kan neerleggen, moet je ervoor zorgen dat alles wat je hoofdpersoon doet om uit zijn vreselijke problemen te komen, het alleen maar erger maakt. Tot op het punt dat dat alles hopeloos lijkt. Alle obstakels en mislukkingen die de zaken erger maken – met de nadruk op opbouwend – is de definitie van opbouwende spanning. Zonder opbouwende spanning loop je het risico je lezer al na een paar hoofdstukken kwijt te zijn.
Deze blog dient als hulpmiddel voor het toepassen van opbouwende spanning. Wat het is, hoe pas je het in je verhaal toe en met voorbeelden van de beste manieren om spanning op te bouwen in je verhaal.
Wat is opbouwende spanning?
Het is wat spanning opbouwt, de inzet verhoogt en conflicten injecteert – de motor van fictie.
Natuurlijk verschilt opbouwende spanning per genre. Bij een moordmysterie kan de rechercheur op zoek gaan naar aanwijzingen. Bij een thriller kan opbouwende spanning evolueren naar achtervolgingen en vechtscènes. In een romantisch verhaal kan het bestaan uit geliefden die om elkaar heen draaien, of op misverstanden en onbegrip stuiten bij elkaar.
Hoe past opbouwende spanning bij je verhaalstructuur?
Je verhaalstructuur is het raamwerk waar je je verhaal omheen bouwt. Als je een regelmatige lezer van de Wryter blog bent, zul je me vaak zien praten over de klassieke verhaalstructuur van de mega-bestseller romanschrijver Dean Koontz.
Hij bood me de structuur die mijn schrijfleven een impuls gaf. Net als de Reis van de Held .
Ik schrijf meer voor de vuist weg dan dat ik het hele verhaal of boek plan. Toch heb ook ik een basisstructuur nodig om te weten waar ik heen ga. Dus ik vind het geweldig dat de structuur van Koontz zo eenvoudig is. Het bestaat uit de volgende vier stappen:
Stap één
Dompel je hoofdpersonage zo snel mogelijk in verschrikkelijke problemen (In Medias Res). Die narigheid hangt natuurlijk af van je genre, maar kortom, het is het ergst mogelijke dilemma dat je kunt bedenken voor je hoofdpersoon.
Voor een thriller kan het een situatie van leven of dood zijn. In een romantisch boek zou het kunnen betekenen dat een jonge vrouw moet kiezen tussen twee even gekwalificeerde vrijers. De keuze die ze maakt wordt uiteraard onthuld als een ramp.
En nogmaals, deze problemen moeten zwaar genoeg wegen, anders gezegd, er moet genoeg op het spel staan om je hele boek te dragen.
Eén waarschuwing: wat het dilemma of probleem ook is, het betekent weinig voor je lezers als ze niet eerst redenen vinden om je personage in hun hart te sluiten. Dat betekent subtiel details injecteren over je karakter. Als minnaar, of als echtgenoot, ouder, broer of zus. Iemand die belangrijk is voor anderen.
Stap twee
Alles wat je personage doet om uit de vreselijke problemen te komen, maakt de zaken alleen maar erger. Weersta de verleiding om het leven van je hoofdpersoon gemakkelijk te maken. Elke complicatie moet logisch voortkomen uit de vorige. De dingen moeten steeds erger worden totdat…
Stap drie
De situatie lijkt hopeloos. Je hoofdpersoon zit op een dieptepunt. Zelfs jij zou je moeten afvragen hoe je ooit je personage hier uit gaat schrijven.
De hachelijke situatie wordt zo hopeloos dat je hoofdpersoon elke nieuwe spier en techniek moet gebruiken die hij of zij kan vinden om die litanie van obstakels het hoofd te bieden. Alleen zo kan je belangrijkste karakter een echte Held worden en bewijzen dat de dingen alleen maar onherstelbaar leken.
Stap vier
Uiteindelijk slaagt (of faalt, af en toe resoneren droevige eindes bij lezers) je held tegen alle verwachtingen in. Beloon lezers met de uitbetaling die ze verwachtten door je held op het podium te houden en actie te laten ondernemen.
Introduceer je hoofdpersonage en onthul genoeg om je lezer in hem of haar te laten investeren. Stel je setting en tijd vast en laat je lezer de situatie van je hoofdrolspeler kennen. Dit is het moment dat je Opruiende Incident je personage in vreselijke problemen moet storten.
Als je de climax bereikt, is alles wat je personage heeft gedaan om het conflict op te lossen mislukt en lijken de dingen hopeloos.
Dat vormt de opbouwende spanning die je zou moeten leiden door wat ik het Bloedsaaie Midden noem. Hier sterven veel boeken een zachte (of harde) dood. Het probleem? Een gebrek aan opbouwende spanning en conflict.
In fictie willen de meeste agenten en uitgevers een compleet manuscript zien. Je moet niet alleen bewijzen dat je een geweldig idee en begin hebt, maar ook dat je het boek kunt afmaken.
Om dat te bereiken, heb je genoeg aanzetten en kleine beloningen nodig om al die opbouwende spanning te dragen en je helemaal naar het einde te brengen. Effectieve opbouwende spanning zou voldoende conflict moeten opbouwen om je lezers bij je boek te houden tot de climax. Er zijn verschillende manieren om dit te bereiken:
Conflicten creëren spanning, terwijl barrières schijnbaar onoverkomelijke problemen voor je personage creëren. Bepaal wat je hoofdrolspeler het liefst wil. Zet dan iets of iemand in de weg.
Als je CEO te laat is voor een belangrijke vergadering, zet haar dan in de file. Als je rechercheur de moordenaar bijna heeft gevonden, vermoordt de kroongetuige. Spanning en angstige onzekerheid zorgen ervoor dat lezers pagina’s omslaan.
Voorbeelden van opbouwende spanning
Heer der vliegen / Lord of the Flies
Britse schooljongens die op een onbewoond eiland zijn gestrand, voeren een machtsstrijd die leidt tot een explosieve climax.
De Hunger Games
Katniss Everdeen biedt vrijwillig aan haar zus te vervangen in survivalgames op leven en dood. Blokkades bedreigen Katniss en zorgen ervoor dat we pagina’s omslaan tot ze slaagt.
Roodkapje
Van Roodkapjes eerste ontmoeting met de Grote Boze Wolf naar het iconische “Oma, wat heb je grote tanden!” De oplopende spanning zorgt ervoor dat we enorm met haar meeleven.
Kun je de opbouwende spanning in je favoriete verhalen identificeren? Herlees je favoriete boeken en bekijk je favoriete films opnieuw. Probeer de opbouwende spanning te bepalen die je bezig hield.
Laatste update 16 January 2023 door Edwin