We komen bij Wryter regelmatig schrijffouten tegen. Vandaar onze serie blogs over schrijffouten die schrijvers maken. De schrijffout van deze week gaat over een te haastig redactieproces.
Iedereen maakt fouten, zelfs schrijvers. Dat is oké, want elke fout is een geweldige kans om te leren. De fouten in deze serie zijn niet gericht op grammaticaregels, hoewel we in de Masterclass Schrijven 2.0 ook op dat gebied hulp bieden.
We kijken vooral naar grotere beeldfouten, waaronder de fout om te veel expositie te gebruiken, onderzoek te verwaarlozen of juist te veel onderzoek te doen. De schrijffout van deze week is het redactieproces haasten.
Schrijffouten die schrijvers maken: het redactieproces haasten
Luister, ik snap het. Jij hebt iets geweldigs geschreven. Je bent er supertrots op en je wilt het met een leuke kleine strik verpakken en het aan je lezers overbrengen, zodat je verder kunt met je volgende schrijfproject. Een snelle spellingcontrole en je opmaak oppoetsen, zou genoeg moeten zijn om dit geraffineerde schrijfwerk bij je lezers te krijgen, toch?
Je zou zelfs kunnen denken dat je verhaal niet hoeft te worden geredigeerd.
Maar je bewijst jezelf en je verhaal een slechte dienst door het redactieproces af te raffelen. Het is alsof iemand je vertelt dat ze je een parel cadeau geven en je dan een oester in de maag splitsen. Natuurlijk kun je zelf de parel eruit peuteren, maar er is je geen oester beloofd… er is je een parel beloofd.
Natuurlijk heeft je verhaal een paar kinkjes in de kabel waar je naar moet kijken. Zelfs als je het goed hebt doorgelezen nadat je het concept hebt voltooid. En het redactieproces kan overweldigend lijken, zeker als je nog zit bij te komen van het voltooien van je manuscript. Als je je redactieproces echter als een professionele redacteur benadert, til je je werk op een hoger niveau en geef je je lezers een betere leeservaring.
Foutcorrectie: driedelige redactie
Zodra een auteur me een concept overhandigt, duik ik in een drieledig redactieproces:
- Verhaalontwikkeling
- Regelredactie
- Proeflezen
Maak je geen zorgen als je niet bekend bent met dit proces. Veel schrijvers, vooral degenen die nieuw zijn in de schrijfwereld, herkennen ze niet.
Verhaalontwikkeling
Bij redactie op de verhaalontwikkeling bekijk je je verhaal met een helikopterview. Je bekijkt het grote geheel. Als je proeflezers hebt, geef je hier je manuscript aan hen, zodat ze je manuscript kunnen analyseren op zaken als plotgaten, scènes die te lang duren, scènes die moeten worden uitgebreid, et cetera.
Sta je weerbarstig tegenover het idee van een proeflezer? Onderzoek dan wat er kan gebeuren als je geen feedback op je schrijfwerk accepteert. Of misschien ben je geïnteresseerd in het gebruik van een proeflezer, maar weet je niet zeker wat de beste manier is om feedback te ontvangen? In de Masterclass Schrijven 2.0 gaan we ook daar dieper op in.
Als je verhaalontwikkeling zelf wilt aanpakken, raad ik je aan om je manuscript korte tijd op de plank te leggen (zeker een week of twee) en het dan opnieuw te lezen zoals een nieuwe lezer dat zou doen. Komen je thema’s duidelijk over? Klopt je tijdlijn? Is er een duidelijke emotionele boog voor je personage? Als je eenmaal een lijst hebt van deze hoofdpunten die je moet aanpakken, kun je terug in je manuscript duiken en deze kinken eruit halen.
Regelredactie
De tweede fase in het redactieproces is regelredactie. Dit is een groot deel van het zware werk, omdat je regel voor regel je manuscript moet doorlopen en naar de het ritme van je verhaal kijkt. In dit stadium kijk je niet naar grammatica; je kijkt naar stijl.
Heb je de neiging om veel lange zinnen achter elkaar te gebruiken? Breek enkele daarvan in kleinere zinnen om je lezer aan boord te houden. Klinkt je dialoog natuurlijk? Is de stem van je verteller consistent?
Ik raad je aan om je manuscript in dit stadium echt hardop voor te lezen. Dat kost veel tijd, maar je ontdekt allerlei stilistische gekheid die je niet zou ontdekken doen door stil te lezen. Het is een beproefde methode die voor bijna alle auteurs werkt.
Proeflezen
Proeflezen is de laatste fase. Daarbij neem je je manuscript van begin tot eind door en je zoekt alleen naar grammaticale problemen. Als je er niet zeker van bent dat je dingen als foutieve komma’s kunt herkennen, overweeg dan om software, of zelfs een professionele proeflezer in te huren.
Bijvoorbeeld iemand van Wryter. Als je iemand inhuurt, zorg er dan voor dat je uitlegt dat je alleen op zoek bent naar grammaticale problemen.
De sleutel is om dit proces niet te overhaasten en er niet in vast te lopen. Als je eenmaal klaar bent met een deel van je redactieproces, beloof je jezelf om niet terug te kijken tenzij het een noodsituatie is.
Als je in de proefleesfase zit en je realiseert je dat je om de een of andere reden drie belangrijke alinea’s hebt verwijderd, voeg ze dan in, bewerk ze regel voor regel en ga verder met proeflezen.
Maar als je aan het redigeren bent en merkt dat je constant met nieuwe ideeën komt en hele nieuwe subplots wilt schrijven of grote stukken tekst wilt verwijderen, kan dit een teken zijn dat je nog niet klaar bent voor het redactieproces van de reis van dit boek. Geef jezelf meer tijd in de schrijffase of ga voor het verhaal zoals het is.
En als je merkt dat je vastloopt in je redactieproces, vraag jezelf dan af of het echt het verhaal is waar je niet blij mee bent of dat je toegeeft aan angst. We komen veel auteurs tegen die het project niet over de eindstreep konden krijgen. In onze ervaring komt dat vaak voort uit angst.
Begrijp precies waar je bang voor bent: is het kwetsbaar zijn in het bijzijn van anderen? Faalangst? Angst voor succes? Je kunt die angst aanpakken en weer aan het werk te gaan. Om je op weg te helpen met dat proces, volg dan onze serie blogs over schrijffouten die schrijvers maken. Je kunt je ook aanmelden voor de Masterclass Schrijven 2.0.
Laatste update 9 May 2022 door Edwin